Ahozko testuen itzulpena egiten dugunean jatorrizko bertsioaren ezaugarriak errespetatu behar dira. Batez ere erregistro maila eta hartzaileak dira aintzat hartu beharrekoak. Lantzen ari garen gaia, formaltasun maila, emitituko dugun kanala edo komunikazio xedea ahaztu gabe, noski. Helburua kalitatezko itzulpenak sortzea da, eta kalitateaz ari garenean zuzentasunaz, jatortasunaz eta egokitasunaz ari gara.
Telediario TVE 11 septiembre 2001 pasartea gazteleratik euskarara itzultzeko eredu egokiena normatibizatzailea da. Espainiako telebista publikoak emititzen duen albistea da; hau da, espainiar guztiei –hartzailea– zuzendutako produktua. Helburua, beraz, erabat informatiboa izango da. Albiste hori Euskal Telebistako euskarazko albistegira ekarriz, guztiok ulertuko dugun hizkuntza estandarra erabili behar da, euskara batua.
Kontuan hartu behar dugun bigarren aldagaia erregistroa da. Kasu honetan, erregistro formala hautatuko dugu. EiTBko albistegiari notizia izan den moduan kontatzea tokatzen zaio, neutraltasuna mantenduz. Albistegia izanik, zuzentasun gramatikala eta zuzentasun akademikoa zaindu beharrekoak dira.
Pasarte honek, ordea, badu kontuan hartu beharreko beste aldagai bat. Atentatuaren irudiak zuzenekoak dira, eta kazetaria bat-bateko kontakizuna egiten ari da. Zenbait unetan ematen diren isiltasunak edota bestelako ez-ohiko egoerak (grabazioa) bigarren maila batean geratzen dira, zuzeneko irudiek hartzen dute erabateko protagonismoa.
Torrente, el brazo tonto de la ley filmaren pasartea itzultzeko eredu normalizatzaile kualitatiboa hautatuko dut. Bi pertsonaien ezaugarri soziolinguistikoak aztertu behar dira: Torrente eskrupulurik gabeko polizia da, zakarra, kultur maila eskasekoa eta kaleko hiztegia erabiltzen duena (biraoak, hizpide dituen gaiak, eta abar).
Laguntzailea, berriz, Torrente miresten duen auzoa da. Bataren eta bestearen hizkuntza ezaugarriak guztiz desberdinak dira, laguntzaileak erregistro formalean hitz egiten baitu. Gaztelerazko bertsioan ezaugarri horien arteko talka are nabarmenagoa da; Torrentek hika hitz egiten duen bitartean, laguntzaileak zuka egiten duelako.
Ezaugarri horiek eta entretenimenduzko filma dela kontuan hartuta, zuzentasuna gramatikal zein akademikoa baztertu eta jatortasuna eta egokitasuna errespetatu behar dira pertsonaien pare jartzeraino.
Fuga de cerebros filma, aurrekoa bezala, entretenimenduzkoa da. Lagun koadrila gazte baten abenturak ekartzen dizkigu. Protagonistak kontuan hartuta, eta bere soslaia aztertuta, itzulpen lana egiteko eredu normalizatzaile kuantitatiboa hautatuko nuke. Hau da, gaur egun edozein gazte koadrilak erabiltzen duen lagunarteko hizkera.
Hala ere, pertsonaia bakoitzaren berezitasunak kontuan hartu behar dira, eta honako mailaketa egingo nuke: ijitoa eta gurpildun aulkian dagoen mutila; protagonista/narratzailea eta beste bi lagunak (itsua eta liderra). Lehenengo bien kasuan, lagunarteko hizkuntza beste ezaugarriren batekin nabarmendu behar da (euskalkien erabilera); protagonista/narratzaileak, berriz, maila jasoago batean hitz egingo du, beti ere kaleko hizkuntza errespetatuz. Azkenik, beste bi protagonistak tartean kokatuko nituzke. Edozein kasutan, lagunarteko hizkuntza da pertsonaia guztien elkargune.
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina